پیوست (1) گزارشی اجمالی از محرومیت تحصیلی گسترده در مقطع دکتری (1390).

در خردادماه سال 1390، در حالی که بسیاری از دانشجویانِ مجاز برای انتخاب رشته، برای اطلاع از دانشگاه محل مصاحبه به سایت سازمان سنجش مراجعه کردند، با کمال تعجب مشاهده کردند که در هیچ دانشگاهی دعوت به مصاحبه نشده­اند. بیش از 200 نفر از داوطلبین مجاز در واکنش به نحوه­ی گزینش سازمان سنجش، در مرحله­ی معرفی مجازین به دانشگاه­ها جهت مصاحبه­ی علمی، و در اعتراض به رعایت نشدن قانون اعلام سه برابر ظرفیت دست به اعتراض زدند و جلوی درب اصلی و فرعی سازمان سنجش کشور تحصن نمودند.

این دانشجویان معترض که بر اساسِ امضاهای موجود (همه­ی امضاها به همراه نام، نام خانوادگی، شماره داوطلبی/پرونده، رشته، رتبه­ی دانشجو و ظرفیت پذیرش در آن رشته و کارنامه­ی بسیاری از دانشجویان معترض، نزد مسئولین وبلاگ کانون مدافعان حقوق کارگر موجود است)، رتبه­های برتر کنکور دکتری (از جمله­، رتبه­های 23، 20، 22، 54، 23، 17، 21، 37، 32، 56، 7، 33، 19، 11، 42، 30، 25، 41، 50، 58، 20، 30 و بسیاری از رتبه­های ممتاز دیگر در رشته­های مختلف) را اخذ کرده بودند، حینِ جمع­آوری حدود 200 امضاء، جهتِ مذاکره با مسئولین سازمان سنجش و نماینده­ی وزارت علوم نمایندگانی از میان خود انتخاب کردند. همچنین، همزمان در حالی که در روزهای پایانی ماه، دائم جلوی سازمان سنجش و وزارت علوم به تحصن خود ادامه می­دادند، نمایندگان خود را جهت مذاکره با مسئولین سازمان سنجش و وزارت علوم، و همچنین نمایندگانی را جهت اعلام شکایت به دیوان عالی عدالت اداری معرفی کردند.

نمایندگان دانشجویان، اعتراضاتِ قانونی دانشجویان معترض را در جلسات مکرر عنوان می­کردند. اعتراضاتی که بنا به گزارشات مکرر روزنامه­ها و خبرگزاری­های معتبر کشور (برای مثال، بنگرید به گزارشِ روزنامه­ی آرمان، 1 تیر 1391: ص 4)، بر رویه­های خلاف سازمان کشور تأکید داشتند.

بنا به این گزارشات و بیانیه­های نمایندگان دانشجویی، این تخلفات به چند وجه قابل توضیح بود:

1)     با استناد به بند 1 و 2 بخش الف، مندرج در صفحه­ی یک دفترچه راهنمای انتخاب رشته­ی آزمون مزبور، «گزینش نهایی از بین داوطلبینی که بر اساس اعلام نتیجه­ی مرحله­ی اول، مجاز به انتخاب رشته می­باشند، پس از معرفی به عنوان چند برابر ظرفیت در کد رشته و یا کدرشته محل­های انتخابی (حداکثر تا سه کدرشته محل) با توجه به نتیجه­ی مصاحبه­ی آنان و منحصراً بر اساس اولویتِ کدرشته محل­های انتخابی هر داوطلب و ظرفیت اعلام شده صورت خواهد گرفت». در صورتی که الف) طبق این بند، گزینش نهایی از بین داوطلبینی که مجاز به انتخاب رشته معرفی می­شوند، پس از معرفی چندبرابر ظرفیت، تنها و تنها از طریق مصاحبه­ی علمی دانشگاه خواهد بود. در حالی که بسیاری از رتبه­های برتر مجازِ فوق­الذکر، به هیچ دانشگاهی جهت دعوت به مصاحبه معرفی نشده بودند، و در واقع، قبل از آن که دانشگاه­ها بر اساس تولیدات علمی دانشجویان، و مصاحبه­ی علمی از بین افراد مجاز دست به گزینش بزند، سازمان­ِ سنجش دست به گزینش زده بود. ب) طبق روال­های سال­های گذشته، داوطلبین سه برابرِ ظرفیت به دانشگاه­ها معرفی می­شدند، تا دانشگاه­ها بر اساس مطالعات، کتب و مقالات دانشجویان و تجارب علمی­شان، آن­ها را گزینش نمایند. حال آن که امسال به طور میانگین 2/1 برابر ظرفیت دانشگاه­ها معرفی شدند که تخلف آشکار از قانون مذکور بود و در واقع تولیدات علمی دانشجویان کاملاً نادیده گرفته می­شد. ج) این سوال وجود داشت که اگر مراد نبود که همه­ی دانشجویان مجاز، جهت مصاحبه به دانشگاه­ها معرفی شوند، به چه دلیل، چند روز قبل از اعلام نتایج دوم، 2000 نفر جدید به ظرفیت افراد مجاز به انتخاب رشته اعلام شد؟ د) چرا بر خلاف قوانین مندرج در دفترچه، بسیاری از دانشجویان، در چهارکدرشته محل معرفی شده بودند؟ چیزی که به صراحت، و بر اساس امضاهای موجود معترضین، هم حقوق دانشجویان معرفی شده به چهارکدرشته و هم دانشجویان مجاز معرفی نشده را پایمال می­کرد.

2)     بنا به مصاحبه­ی رسمی رئیس وقت سازمان سنجش کشور، جناب آقای سرورالدین با خبرگزاری مهر (31/3/1391)، قانوناً حق با دانشجویان است، و تخلفی آشکار صورت گرفته است. وی گفت: «جلسات زیادی در وزارت علوم  و سازمان سنجش بر سر این موضوع که چند داوطلب به چند دانشگاه معرفی شوند، برگزار شد، حتی دو جلسه هم با وزیر علوم برگزار شد، و در نهایت چیزی که وزیر تأیید کرد به صورت کتبی توسط مشاور عالی وزارت علوم به سازمان سنجش ابلاغ شد. در این ابلاغیه به سازمان سنجش آمده بود که به طور میانگین باید سه برابر ظرفیت، داوطلبان به ترتیب نمره و حتی­الامکان در سه یا دو رشته محل به دانشگاه­ها معرفی شوند». رئیس سازمان سنجش کشور از اتخاذ تصمیمات ناگهانی، درست پیش از اعلام اسامی معرفی شدگان به دانشگاه­ها خبر داد و گفت: می­توانم بگویم بدون اطلاع من و با همکاری یکی از مشاوران وزارت علوم اسامی معرفی شدگان به دانشگاه­ها به صورت یک و نیم برابر ظرفیت اعلام شد. من در جریان این موضوع نبودم و نمی دانم روی چه اصولی این تصمیم گرفته شده است» وی که حق را با نمایندگان دانشجویان معترض می­دانست، و از تخلفی آشکار پرده برداشته بود، درست چند ساعت پس از افشای این تخلف، از ریاست سازمان مذکور بر کنار شد.

3)     متأسفانه، به جای بررسی دقیق اعتراضات و مستندات قانونی نمایندگان معترضین و صحه گذاشتنِ ریاست وقت سازمان سنجش کشور بر این اعتراضات و افشای دست­های نهان، در تغییر قوانین ابلاغی، درست مدتی پیش از اعلام نتایج، ریاست وقت سازمان برکنار شد و به خواست دانشجویان هیچ توجهی نشد.

اما معترضین که از نخبگان علمی کشور بودند کنار ننشستند. نمایندگان دانشجویان با نمایندگان سازمان سنجش و وزارت علوم، جلسه­ای مشترک ترتیب دادند و بر اساس صورت­جلسه­ی این جلسه­ی مشترک، نمایندگان سازمان سنجش و وزارت علوم ضمن پذیرش کلیت اعتراض دانشجویان و لوزم توجه به تولیدات علمی دانشجویان، بنا بر این شد که فردا «نمایندگان داوطلبین دوره دکتری پیشنهادات خود را در خصوص اصلاح و افزایش ظرفیت معرفی شدگان به مصاحبه وزارت علوم ارائه نمایند. 2) نمایندگان سازمان سنجش و وزارت علوم پس از پیگیری پیشنهادات ارائه شده، نظرات کارشناسی خود را ارائه نمایند» (پیوست 1-1). اما هیچ رسیدی و توجهی به پیشنهادات نمایندگان دانشجویان معترض نشد. دانشجویان در بیانیه­ای، مستندات خود مبنی بر تخلف سازمان سنجش کشور را ارائه کردند که آن هم بی­نتیجه ماند. سپس، نمایندگان دانشجویان همزمان، از دانشجویان خواستند جلوی مجلس شورای اسلامی تحصن نمایند اما از مذاکرات آنان با آقای دکتر زاهدی، مسئول کمیسیون آموزش مجلس هم نتیجه­ای حاصل نشد. آقای زاهدی به نماینده­ی دانشجویان اعلام کرد که باید مستندات به حق خود را به صورت حقوقی عنوان کنند تا در مجلس قابل طرح باشد، اما پس از ملاقات با دانشجویان با رسانه­ها اعلام کرد که نمایندگان دانشجویان معترض، مستنداتی قانونی برای ارائه نداشتند. دانشجویان ناراضی، ضمنِ اعتراض به این روند توهین آمیز، جلوی دفتر ریاست جمهوری تجمع کردند و خواست­های خود را اعلام کردند، و هر چند مرکز ارتباطات مردمی ریاست جمهوری، طبق نامه­ی شماره­ی «99899351502» به تاریخ «6/4/1391» از آقای خدایی، سرپرست جدیدِ سازمانِ سنجش خواست تا با «دید حل مشکل» به این مورد رسیدگی نماید (پیوست 1-2)، اما هیچ رسیدگی قابل تأملی مشاهده نشد.

نمایندگان معترضین، که تمامی راه­های قانونی (مراجعه به سازمانِ سنجش، وزارت علوم، دیوان عالی عدالت اداری، مجلس شورای اسلامی و در نهایت دفتر ریاست جمهوری و ارائه­ی مستندات قانونی خود) را پیموده بودند، در این مرحله، با اعلام بی­نتیجه خواندنِ تلاش­های مکرر خود، به طور موقت، از دنبال کردن جمعی اعتراضات خود دست کشیدند. حال با اعلام سرپرست وزارت علوم، جناب آقای توفیقی، مبنی بر این که «کسانی که احساس می­کنند در حق­شان اجحافی شده به وزارت علوم مراجعه کنند»، شکایات خود، همراه با مستندات قانونی، مصاحبه­ی ریاست وقت سازمانِ سنجش کشور، و صورت­جلسه­ی توافقات صورت گرفته را به همراه نسخه­ای از امضاهای معترضین، جهت استحضار، و رسیدگی به شکایات دانشجویان و بازگرداندن دانشجویان معترض به فرایند تحصیل، تقدیم وزارت علوم خواهند کرد.